Veiligheid van de patiënt

Osteopathie is vooral ook een veilige geneeswijze. 

Het onderzoek dat hierrond werd gevoerd, toont aan dat er weinig tot geen neveneffecten worden vermeld na een osteopathische behandeling. Als er dan al ongewenste effecten worden gemeld, zijn deze meestal zeer mild en van korte duur (zoals stijfheid, vermoeidheid, lichte hoofdpijn, ...).1

Voor wat betreft de in de media veelbesproken en omstreden nekmanipulaties (zie ook foto), bestaat er eenvoudigweg te weinig cijfermateriaal uit klinische studies om tot een gefundeerde uitspraak te komen. Dit is ook de conclusie van het KCE-Rapport 148A : „Stand van zaken voor de osteopathie en de chiropraxie in België”.2 

Fundamenteel onderzoek3,4,5,6,7 toont aan dat de mechanische belasting tijdens de cervicale manipulaties, uitgevoerd door osteopaten, niet verantwoordelijk kan geacht worden voor deze zware complicaties. Klinisch onderzoek8,9 toont aan dat de ernstige risico’s waarvan sprake, uiterst zeldzaam zijn. Zo zeldzaam dat het bijna onmogelijk lijkt om een prospectieve studie hierover te maken.10 Het is ook zo dat de studies die berichten over deze complicaties, meestal retrospectieve case-control studies en case reviews zijn, die veelal tot niet éénduidige conclusies komen en dat dit type van studie geen uitspraak kan doen over een mogelijk causaal verband tussen cervicale manipulaties en het optreden van een CVA of een cervicale arteriële dissectie (CAD).11 Ook een literatuuroverzicht van 2013, dat aan de hand van case-studies retrospectief de relatie tussen CAD/CVA en cervicale spinale manipulaties tracht te onderzoeken, toont aan dat de literatuur ons geen waardevolle informatie oplevert met betrekking tot een mogelijke relatie.12 Eén onderzoek (als uitzondering een prospectieve studie) stelt dat de voordelen van manipulatieve interventie voor patiënten met nekpijn, de risico’s overstijgen.13 Daarenboven is ons geen enkel onderzoek bekend waar enkel osteopaten het onderwerp uitmaken van deze vraagstelling. 

Wanneer men deze conclusies dan nog toetst aan de daadwerkelijke osteopathische praktijk mogen we vaststellen dat dat de verzekeringsmaatschappijen, voor de osteopaten in België, ruim 40 jaar geen schadegevallen met blijvende letsels t.h.v. de CWZ te melden hebben. De beroepsgroep van osteopaten in België betaalt, als eerstelijnsgezondheidszorg, één van de laagste verzekeringspremie voor burgerlijke aansprakelijkheid. 

Ter vergelijking: Ondanks het feit dat het niet bewezen is dat NSAIDs effectiever zijn voor nekpijn dan cervicale manipulaties, zijn er aanwijzingen dat het gebruik ervan vele honderden malen gevaarlijker is dan het uitvoeren van cervicale manipulaties.14,15,16,17 Zelfs het preparaat Paracetamol wordt in een meta-analyse en een Cochrane review van zijn troon gestoten.18,19

Uiteraard staat de veiligheid van iedere patiënt centraal en mag het gebruik van eender welke techniek, binnen de osteopathie, de gezondheid van de patiënt op geen enkel moment in het gedrang brengen. Daarom stelt de osteopathische beroepsgroep zich van eventuele neveneffecten steeds op de hoogte, voert ze een pro-actief beleid met betrekking tot het onderzoek hieromtrent, stelt ze richtlijnen op dienaangaande en wapent ze osteopaten in opleiding met een kritische instelling m.b.t. indicatiestelling, risico-batenanalyse, e.d. 

  1. Rajendran D., Mullinger B., Fossum C., Collins P., Froud R. Monitoring self-reported adverse events: A prospective, pilot study in a UK osteopathic teaching clinic, IJOM, 2009; 12(2): 49-55
  2. De Gendt T, Desomer A, Goossens M, Hanquet G, Léonard C, Mélard F, Mertens R, Piérart J, Robays J, Schmitz O, Vinck I, Kohn L. Stand van zaken voor de osteopathie en de chiropraxie in België.Health Services Research (HSR). Brussel: Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE). 2010. KCE Reports 148A. D/2010/10.273/91.
  3. Klein P., Broers C., Feipel V., Salvia P., Van Geyt B., Dugailly P.M. Global 3D head-trunk kinematics during cervical spine manipulation at different levels, Clin Biomech., 2003; 18(9): 827-31
  4. Wuest S, Symons B, Leonard T, Herzog W. Preliminary report: biomechanics of vertebral artery segments C1-C6 during cervical spinal manipulation, J Manipulative Physiol Ther., 2010; 33(4): 273-8
  5. Walid S., Lenders C., Lepers Y., Mathieu J., Klein P. Variations de longueur de l'artère vertébrale in vivo. Etude comparative entre la rotation physiologique et la position prémanipulative de la colonne cervicale, La Revue de l'Ostéopathie, 2011; 1(2): 37-40
  6. Herzog W., Leonard T.R., Symons B., Tang C., Wuest S. Vertebral artery strains during high-speed, low amplitude cervical spinal manipulation, Journal of Electromyography and Kinesiology, 2012; 22: 740-746. 
  7. Salem W., Klein P. In vivo 3D kinematics of the cervical spine segments during pre-manipulative positioning at the C4/C5 level, Manual Therapy, 2013; 18(9): 321-326. 
  8. Carlesso L., Gross A., Santaguida P., Burnie S., Voth S., Sadi J. Adverse events associated with the use of cervical manipulation and mobilization for the treatment of neck pain in adults: A systematic review. Manual Therapy, 2010; 15 (5): 434‐444.
  9. Carnes D., Mars T., Mullinger B., Froud R., & Underwood M. Adverse events and manual therapy: A systematic review. Manual Therapy, 2010; 15 (4): 355‐363.
  10. Morichetti J, Meslé R. Risques liés aux manipulations du rachis cervical: Revue de littérature, ApoStill, 2009; 20: 13-29.
  11. Vogel S. Adverse events and treatment reactions in osteoapathy, IJOM, 2010; 13:83-84.
  12. Wynd S, Westaway M, Vohra S, Kawchuk G (2013) The Quality of Reports on Cervical Arterial Dissection following Cervical Spinal Manipulation. PLoS ONE 8(3): e59170. doi:10.1371/journal.pone.0059170 
  13. Rubinstein S.M., Leboeuf-Yde C., Knol D.L., de Koekkoek T.E., Pfeifle C.E., van Tulder M.W. The benefits outweigh the risks for patients undergoing chiropractic care for neck pain: a prospective, multicenter, cohort study, J. Manipulative Physiol. Ther., 2007; 30: 408-18. 
  14. Dabbs V., Lauretti W.J. A risk assessment of cervical manipulation vs. NSAIDs for the treatment of neck pain, J.Manipulative Physiol. Therapeutics, 1995; 18(8): 530-536.
  15. Griffin M.R., Ray W.A., Schaffner W. Nonsteroidal anti-inflmmatory drug use and death from peptic ulcer in elderly persons, Ann. Intern. Med., 1988; 109(5): 359-363.
  16. Silverstein F.E., Graham D.Y., Senior J.R., Davies H.W., Stuthers B.J., Bittman R.M., Geis G.S. Misoprostol reduces serious gastrointestinal complications in patients with rheumatoid arthritis receiving nonsteroidal anti-inflmmatory drugs. A randomized, double-blind, placebo-controlled trial, Ann. Intern. Med., 123(4): 241-249.
  17. Hurwitz E.L., Aker P.D., Adams A.H., Meeker W.C., Shekelle P.G. Manipulation and mobilization of the cervical spine. A systematic review of the literature, Spine, 1996; 21(15): 1746-1759. 
  18. Machado G.C., Maher C.G., Ferreira P.H., Pinheiro M.B., Lin C-W.C., Day R.O., McLachlan A.J., Ferreira M.L. Efficacy and safety of paracetamol for spinal pain and osteoarthritis: systematic review and meta-analysis of randomised placebo controlled trials, BMJ 2015;350:h1225.
  19. Saragiotto BT, Machado GC, Ferreira ML, Pinheiro MB, Abdel Shaheed C, Maher CG. Paracetamol for low back pain. Cochrane Database of Systematic Reviews 2016, Issue 6. Art. No.: CD012230. DOI: 10.1002/14651858.CD012230. 

 

 

 

Comments